چه چیز باعث پیشرفت حمل و نقل ترکیه شد؟
در سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۶ حمل و نقل ترکیه رونق زیادی نداشت. در آن سال‌ها، ترک‌ها کامیون‌های خیلی قدیمی را از ایتالیا، بلژیک و یا از سایر کشورها می‌خریدند و چون در آن زمان در ایران لاستیک و لوازم یدکی ارزان بود، آنها را در ایران تعمیر می‌کردند و در ترکیه از آنها استفاده می‌کردند یعنی کامیون نو نداشتند. در آن زمان، کامیون‌های ایران کامیون‌های نو ماک و اینترناش بود. اما امروزه پس از گذشت سی سال وضعیت برعکس شده است.
اگر بخواهیم علل رشد سریع ترکیه را کمی باز کنیم می‌بایست به سیاست‌های ترکیه در این خصوص توجه کنیم. هنگامی که آقای تورگوت اوزال بر سر کار آمد، از کارشناسان اتحادیه‌های حمل‌ونقل ترکیه دعوت به نظرخواهی و همکاری کرد و به بازنگری حمل و نقل ترکیه پرداخت. به همین منظور با وزارت دارایی و گمرکات ترکیه و نیز بانک مرکزی هماهنگی‌هایی به عمل آمد و مقرر شد که هر شرکت حمل‌ونقل در آغاز کار می‌بایست ۱۰ کامیون یا تریلر داشته باشد. برای این کار به شرکت‌ها اجازه دادند که تا ۱۰ کامیون از خارج وارد کنند و بانک مرکزی هم وام‌های درازمدت با بهره کم در اختیار شرکت‌ها گذاشت. با این تسهیلات، شرکت‌ها تمایل پیدا کردند که به خریدن کامیون ملکی اقدام نمایند. با افزایش توانمندی و رعایت استانداردها در خصوص کامیون‌ها، شرکت‌ها توانستند وارد بازارهای خارجی شوند. رفته‌رفته کمپانی‌های بزرگ در ترکیه دفتر فروش دایر کردند و کامیون‌هایی با قیمنت پایین در اختیار شرکت‌های حمل‌ونقل قرار دادند.
این شرایط باعث شد که رقابت میان فروشندگان کامیون شدت گرفته و کامیون با قیمت مناسب‌تری در اختیار شرکت‌ها قرار گیرد. به این ترتیب با کمک سرمایه‌ای دولت، رقابت فروشندگان خارجی و فعالیت شرکت‌های حمل‌ونقل ترک، این بازار رونق گرفت. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ترک‌ها بر فعالیت خود افزوده و مسیرهای خود را افزایش دادند.
اکنون که ترکیه عضو اتحادیه گمرکی شده است، هر کامیونی که در آلمان یا هر کشور دیگری تولید می‌شود با قیمت کمتر در ترکیه به دست خریدار می‌رسد؛ بنابر این ترکیه انگیزه‌ای برای تولید کشنده در خود نمی‌بیند و تنها به تولید و مونتاژ کانتینر می‌پردازد. شرکت‌های ترک پس از ۲ یا ۳ سال، کامیون‌ها را در مسیر کشورهای آسیای میانه به کار می‌گیرند و برای خطوط اروپایی از کامیون‌های نو استفاده می‌کنند.
تجارت ترکیه به توسعه حمل‌ونقل آنها بسیار کمک کرده است. ترک‌ها با استفاده از جاده‌های ایران توانستند بازار کشورها پس از فروپاشی شوروی را به دست آورند. ترکیه سرمایه‌گذاری زیادی در زمینه ساخت فرودگاه‌ها، پمپ‌بنزین‌ها، کارخانه‌ها، کارخانه‌های ریسندگی و بافندگی و راه‌سازی کشورهای آسیای میانه انجام دادند و صادرات و واردات این کشورها را نیز توسط ناوگان حمل‌ونقل خود و با استفاده از راه‌های ایران انجام دادند و به جایی رسیدند که الان هستند. موقعیت ترانزیت ایران کمتر از ترکیه نیست اما سهم کامیون‌های ایرانی از جریان ترانزیت کالا بسیار محدودتر از کامیون‌های ترکیه است.
کشور ترکیه از هر راه ممکن در توسعه حمل‌ونقل خود استفاده می‌کند. تاکنون ترک‌ها از راه‌های کشورهای بلغارستان، رومانی، مجارستان و دیگر کشورهای اروپایی استفاده می‌کردند که هزینه استهلاکشان نیز زیاد بود. به همین دلیل کشتی‌های رو-رو را خریداری کردند که هر کدام حدود ۲۰۰ کامیون را با بار سوار می‌کند و از بندرهای ترکیه به بندرهای ایتالیا می‌برد و از آن طرف نیز به ترکیه برمی‌گرداند. به عبارت دیگر، برای این‌که در حمل‌ونقل جاده‌ای هزینه کمتری برای لاستیک، ویزاهای متعدد و عوارض بدهد، حمل‌ونقل دریایی را نیز در خدمت حمل‌ونقل زمینی قرار داد تا در دو بخش حمل‌ونقل دریایی و زمینی سود ببرد. هم‌اکنون این کشتی‌ها، کامیون‌های دیگر کشورها نظیر ایران را نیز حمل می‌کنند و برای این کار مشوق‌هایی نظیر دادن سوخت بدون مالیات به کامیون‌ها را نیز در نظر گرفته‌اند.
یکی دیگر از علل پیشرت حمل و نقل ترکیه ، هماهنگی دستگاه‌های مختلف و اشتراک منافع است. به عبارت دیگر، با هماهنگ شدن بانک مرکزی، وزارت دارایی، وزارت حمل‌ونقل و اتحادیه‌ها مشکلاتی نظیر صدور برگ تردد، عبور از کشورهای مختلف، تهیه ویزای عبور و … از پیش پای شرکت‌ها برداشته شد و سود حاصل از این کار عاید تمامی ارگان‌های تصمیم‌گیر شد. شرایط سرمایه‌گذاری در ترکیه آن‌قدر آسان شد که شرکت‌های ترک تمایلی به سرمایه‌گذاری در دیگر کشورها ندارند و تنها به دفاتر نمایندگی بسنده می‌کنند و سرمایه خود را در ترکیه به کار می‌گیرند.
منبع: مجله ترابران شماره ۴۵
