اجرای اصولی روش‌های مهار بار برای تمام کسانی که صاحب خودروهای سنگین هستند و می‌خواهند جابه‌جایی و عملیات بارگیری را انجام دهند امری مهم و محسوب می‌شود و اهمیت آن به قدری است که حتی در آیین نامه وزارات راه و ترابری مبحث مربوط به خود را داشته است. نحوه بارگیری و مهار بار چه در حمل و نقل‌های شهری و چه در حمل و نقل‌های جاده‌ای، نکات خاص به خود را داشته است و نیازمند مهارت بالایی نیز می‌باشد.
در این مقاله سعی شده که به روش‌های مهار بار، بارگیری و نکات پیرامون آن پرداخته شود اما ابتدا به تماشا ویدیویی می‌پردازیم که اگر مهار بار به صورت اصولی شکل نگیرد شاهد چه اتفاقاتی هستم:
مهار بار چیست؟
مهار بار کامیون به تامین امنیت باری که قرار است حمل شود اشاره می‌کند. نحوه بارگیری و نحوه مهار بار شهری و برون‌شهری به صورت اصولی، به آموزش و تخصص در آن احتیاج دارد. رعایت قوانین مهار بار و سالم رساندن بار به مقصد، یکی از ویژگی‌های یک شرکت باربری معتبر است.
تجهیزات و ابزار مورد نیاز برای مهار بار :
مهار بار و بارگیری در ماشین‌های باربری ( خودروهای سنگین)، با توجه به نوع بار و مشخصات بار آن انجام می‌شود تجهیزات و ابزار‌های آن نیز با توجه به همان بار انتخاب می‌شود آشنایی با ابزار‌های مهار بار یکی از مبحث‌های مهم در آموزش می‌باشد.
۱- تسمه مهار بار
در مهار بار کامیون، تسمه مهار بار کاربرد بالایی دارد و در صورت استفاده از تسمه باید نکات مهمی مورد توجه قرار بگیرد:
- یکی از نکات مهم در آموزش و قوانین مهار بار این است که نباید بندهای تسمه مهار بار را با گره یا وسایل دیگر به کفی متصل کرد.
- اگر مجبور هستید در جاده‌های لغزنده رانندگی و حمل بار کنید، حتما در نحوه بارگیری و بستن و کنترل بار روی کفی از تسمه‌های فولادی استفاده کنید.
- برای جلوگیری از آسیب دیدن بار مورد نظر، نیروی کشش تسمه‌ها در یک پک نباید بیشتر از نصف مقاومت تعیین شده باشد.
۲- زنجیر مهار بار
زنجیر مهار بار یکی از روش‌های رایج بوده و امنیت بالایی نیز دارد در صورت استفاده از زنجیر ، نباید زنجیر مهار بار را با پیچ یا سیم به بارگیر متصل کرد. در این حالت باید از قلاب برای اتصال زنجیرها به بار و بارگیر استفاده کرد. قلاب‌ها و زنجیرها باید هم‌اندازه و متناسب باشند. همچنین برای جلوگیری از کاهش ظرفیت بسته‌بندی، شعاع انحنای گوشه بار باید از ضخامت زنجیر بیشتر باشد.
نکته دیگر اینکه زنجیر مورد استفاده در نحوه بارگیری و نحوه مهار بار نباید برای بلند کردن، تخلیه، و بکسل کردن وسایل سنگین استفاده شود. ویژگی‌های یک زنجیر معیوب عبارت‌اند از:
خراشیدگی، فرسودگی، پریدگی و کشیدگی حلقه‌های زنجیر
گره خوردگی، پیچیدگی و کشیدگی زنجیر
حلقه‌های له‌شده یا شکسته
۳-طناب مهار بار
طناب برای حمل بارهای سبک و مسیرهای کوتاه بسیار مناسب است. باید توجه کرد که طناب مهار بار ضخیم و سالم باشد.
۴- سیم بکسل مهار بار
سیم بکسل در واقع طناب فولادیست که از تاباندن رشته‌های سیم فلزی به دور یک هسته مفتولی شکل ساخته می‌شود. برای استفاده از سیم بکسل در روش‌های مهار بار و بارگیری باید به نکات زیر توجه داشت:
برای ایجاد کشش سیم بکسل باید از بست تنظیم دو طرفه استفاده کرد.
خم نشدن سیم‌های بکسل کنار بند و رباط‌ها یکی از موارد اساسی در آموزش و قوانین مهار بار است.
نزدیک‌ترین نقطه خم‌شدگی در سیم بکسل باید حداقل ۳ برابر قطر سیم از بست‌ها و رابط‌ها فاصله داشته باشد.
برای محافظت بیشتر بار در مهار بار کامیون، استفاده از سیم بکسلی که ظرفیت آن متناسب با تحمل بار در گره‌هاست توصیه می‌شود.
سیم های بکسل نباید در نزدیکی بندها و رابط ها خم شوند. نزدیک ترین نقطه خمش در خم کردن سیم های بکسل جهت مهار بار باید حداقل سه برابر قطر سیم از بست ها و رابط ها فاصله داشته باشد. برای نگهداری بهتر از بار باید از سیم بکسل با ظرفیت متناسب تحمل بار در اتصالات و گره ها استفاده نمود. جهت ایجاد کشش در سیم بکسل باید از بست تنظیم دو طرفه , تنگ چپ و راست) استفاده کرد.
نکات مهم و اساسی در مهار بار:
در زمانی که محافظ ها برای مهار بار به اندازه کافی محکم نباشند می توان به بستن زنجیر به بالا و کناره‌ها ظرفیت این تجهیزات را افزایش داد. زنجیر می تواند بار را از شوک های ناشی از توقف ناگهانی محافظت نماید و کارایی تجهیزات مهار بار را افزایش دهد. دیوره های کناری را باید با بند و به طور متقاطع به بارگیر بست به این ترتیب می توان از حرکت جانبی بار جلوگیری نمود.
چادرها نمی توانند به تنهایی به عنوان ابزاری برای مهار بار مورد استفاده قرار گیرند مگر اینکه به همین منظور طراحی و تولید شده باشند. از چادر می توان برای مهار بارهای سبک استفاده نمود. اما در مورد بارهایی که احتمال جابجا شدن آنها وجود دارد باید برای استفاده از چادر تمهیدات خاصی اندیشید. شرایط جوی مثل باد , باران , گرد و غبار و خاک می تواند باعث آسیب رساندن به کالا و بار داخل ماشین حمل بار شود از این رو استفاده از چادر های برزنتی در این شرایط می تواند برای مهار بار ایمن و حفظ کیفیت بار بسیار مناسب باشد. برای تعیین ظرفیت مهار و نگهداری بار با استفاده از چادر باید میزان انحراف از بغل هر یک از بخش های آن به ۱۰۰ میلی متر از هر طرف محدود شود.
- بار خود را بیمه کنید و از داشتن معاینه فنی وسیله نقلیه اطمینان حاصل کنید.
- در صورت بروز حادثه با امدادهای جاده‌ای تماس بگیرید و از حرکت خودداری کنید. همچنین، اگر بخشی از بار از حالت امن و تعادل خارج شده، حتما آن را به حالت اولیه باز گردانده و مهار کنید.
- هنگام تخلیه بار از وسیله مناسب مانند لیفتراک و جرثقیل استفاده؛ و فاصله خود را با تریلر حفظ کنید. در مواردی که لازم است از جرثقیل برای تخلیه بار استفاده شود، استفاده از کلاه ایمنی را فراموش نکنید.
منابع:
برای مطالعه بیشتر درباره خودروهای سنگین به مجله جاده مراجعه کنید.
