ویروس‌های از خانواده کرونا موجودات جدیدی نبوده و پیش از این نیز قربانیان زیادی گرفته بودند، اما به تازگی، نوع جدید و جهش یافته‌ای از آن‌ها سر و کله‌اش در شهر ووهان چین پیدا شده است.
گفتنی است ووهان ششمین شهر بزرگ چین محسوب شده و محل زندگی ۱۱ میلیون نفر است. تا سوم اسفند ماه ۱۳۹۸، ویروس کرونا ۷۷ هزار نفر را مبتلا کرده و از این بین نزدیک به ۲۳۵۹ نفر جان خود را از دست داده‌اند.
البته نباید از بهبود یافتن ۲۱ هزار نفر چشم‌پوشی کرد.
سر و کله ویروس کرونا در سال ۲۰۱۹ از کجا پیدا شد؟
برای نخستین مرتبه، گزارشی از بروز یک بیماری شبیه ذات‌الریه در شهر ووهان، توسط مقامات چینی به سازمان بهداشتی جهانی ارسال شد.
افرادی که به این بیماری مبتلا شده بودند، به خاطر عجیب و متفاوت به نظر رسیدن آن، در قرنطینه نگه داشته شده و خیلی سریع تحقیقات برای یافتن منشا بیمار آغاز شد.
بر اساس بررسی‌های اولیه مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ایالات متحده، این بیماری شبیه ذات‌الریه از یک بازار محلی ماهی‌فروشان در ووهان ریشه گرفته است. یک روز بعد از اعلام این موضوع، بازار نام برده تعطیل شد.
9 روز بعد از تاریخ گزارش اولیه مقامات چینی به سازمان بعداشتی جهانی مشخص شد نوع جدیدی از ویروس کرونا مسبب این بیماری شده است.
گفتنی است کرونا در اصل نام خانواده‌ای از ویروس‌ها است، به طوری که از بیماری سرماخوردگی عادی تا بیماری بسیار خطرناک سارس را در بر می‌گیرد.
دو روز بعد و در روز ۲۱ دی ماه، اولین قربانی به خاطر ویروس کرونا گزارش شد.
در ابتدا تصور بر این بود که افراد مبتلا همه از منبعی غیر انسانی به این بیماری گرفتار شده و انتقال انسان به انسان رخ نداده است، هر چند احتمال آن رد نمی‌شد.
در روز ۲۳ دی ماه، اولین فرد مبتلا به بیماری ناشی از کرونا ویروس در خارج از کشور چین، در کشور تایلند، رویت شد.
این زن علائم خفیفی از بیماری ذات‌الریه داشت و چند روز قبل، از شهر ووهان به تایلند بازگشته بود.
سه روز بعد دیده شدن فرد گرفتاری به ویروس کرونا در ژاپن خبرساز شد. او نیز پیشتر، سفری به شهر ووهان چین داشت.
شش روز بعد از اولین قربانی، دومین نفر نیز در روز ۲۷ دی ماه در شهر ووهان به خاطر کرونا درگذشت. او یک پیرمرد ۷۰ ساله بود.
بعد از این اتفاق، نگرانی‌ها درباره ویروس مورد بحث افزایش یافت، به طوری که ایالات متحده آمریکا اعلام کرد مسافرانی که از شهر ووهان چین به شهرهای این کشور سفر می‌کنند، در فرودگاه‌ها از نظر سلامت مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
در روز ۳۰ دی ماه، سومین فرد به خاطر ابتلا به بیماری مرموز جانش را از دست داد. در این زمان تعداد افراد گرفتار شده به بیماری نزدیک ۱۰۰ نفر اعلام شده بود.
قضیه زمانی همه کشورهای دنیا را نگران کرد که روز به روز با افزایش شدت ویروس کرونا به شروع سال جدید چینی‌ها در روز ۵ بهمن نزدیک می‌شدیم!
با شروع تعطیلات، مردم زیادی از این کشور به نقاط مختلف دنیا سفر می‌کنند. اگرچه مقامات چینی خیلی زود اهالی شهر ووهان را قرنطینه کردند، اما کار از کار گذشته بود و ویروس کرونا به شهرهای پکن (پایتخت)، شانگهای و شنژن نیز سرایت کرد.
در ادامه نوبت به رویت فردی گرفتار به ویروس کرونا در کره جنوبی رسید. وی فردی چینی و ساکن شهر ووهان بود.
منشا بیماری کرونا ویروس جدید
تا مدتی پیش، احتمال انتقال بیماری از انسان به انسان در هاله‌ای از ابهام قرار داشت، اما موضوع اکنون تایید شده است.
اما ویروس کرونا از کجا نشات پیدا کرده و این مرتبه سر و کله‌اش از کجا پیدا شده است؟
دو مظنون اصلی، سوپ‌ها و خوراکی‌های تهیه شده از مارها و خفاش‌ها هستند که با وجود چندش‌آور به نظر رسیدن از دید ما، جزو خوشمزه‌ترین غذاهای چینی‌ها محسوب می‌شوند! البته هنوز به صورت دقیق در این رابطه ریشه‌یابی نشده است، اما مارهای کریت و کبرای چینی دو گزینه احتمالی به شمار می‌روند.
در خانواده ویروس‌های Coronaviruses، خطرناک‌ترین موارد به بیماری سارس و مرس منجر می‌شوند.
نکته اینجاست که آن‌ها در زمره ویروس‌های zoonotic قرار می‌گیرند.
این موضوع نشان می‌دهد اولین افرادی که به بیماری‌های نام برده مبتلا شده‌اند، آن را از حیوانات دریافت کرده‌اند.
وقتی ویروس در بدن یک حیوان ورود پیدا می‌کند، یک سری جهش ژنتیکی انجام داده و در ادامه قادر به بیمار کردن انسان می‌شود.
نسل‌های جدید به اندازه‌ای جهش پیدا کرده‌اند که از انسان به انسان نیز منتقل می‌شوند.
اما گزارش دیگر، انگشت اتهام را به سوی خفاش‌ها برده‌اند.
طبق مطالعات قبلی در زمان کشته شدن تعداد زیادی فرد به خاطر ابتلا به ویروس‌هایی از خانواده Coronaviruses، منشا اصلی SARS-CoV و MERS-CoV خفاش‌ها بودند.
این مرتبه نیز نقش آن‌ها بسیار پررنگ اعلام می‌شود. سوپ خفاش که از آن به عنوان یکی از چندش‌آورترین غذاهای دنیا یاد می‌کنند، در حال حاضر محتمل‌ترین دلیل شیوع ویروس کرونا جدید است.
اولین افراد مبتلا، مشتریان و کارکنان یک بازار ماهی فروشی در شهر ووهان بودند، بازاری که خیلی زود بعد از این اپیدمی تعطیل شد.
در بازار یاد شده، گوشت زنده موجودات مختلفی اعم از مرغ، گوسفند، خوک، شتر، الاغ، روباه، گورکن، جوجه تیغی، موش بامبو و انواع خزندگان به فروش می‌رسند.
پیش از این، هیچ مطالعه‌ای درباره آلوده شدن حیوانات آبزی به ویروس کرونا اعلام نشده بود، به همین دلیل نگاه‌ها به سمت سایر انواع موجودات به فروش رسیده در بازار ماهی فروشان ووهان رفت.
ارزیابی توالی کدکننده پروتئین اسپایک که تاج ویروس را شکل می‌دهد مشخص کرد نوع جدید ویروس کرونا که با نام ۲۰۱۹-nCoV شناخته می‌شود، شبیه به ویروس‌های مرس و سارس از خفاش‌ها آمده و پیش از آلوده کردن انسان‌ها، در بدن این حیوان با جهش مواجه شده است.
البته مدتی بعد، بررسی ریزبینانه توالی ژنتیکی DNA ویروس مجددا محققان را به ریشه گرفتن ویروس جدید کرونا از مارها رساند.
همچنان سوپ خفاش و در کل این پرنده پستاندار، عامل اصلی بیماری اهالی مردم ووهان محسوب می‌شود؛ در حیات وحش، خفاش‌ها توسط مارها شکار می‌شوند.
در نتیجه تغذیه مارها از این پستانداران پرنده سبب انتقال ویروس به آن‌ها شده است. به عبارتی ریشه اصلی ویروس کرونا جدید هنوز خفاش‌ها تلقی می‌شوند.
با در نظر گرفتن این موضوع، سوال اصلی که برای محققان پدید آمده، چگونگی توانایی ویروس برای سازگار کردن خود با میزبان‌های خون سرد و خون گرم است .
هنوز به شکل ۱۰۰ درصدی، خفاش یا مار عامل اصلی بیماری شناخته نشده و موارد بالا در حد فرضیه، اما یک فرضیه قوی، باقی مانده‌اند.
همانند سایر کرونا ویروس‌ها، با گذشت چند ماه از شیوع، ریشه اصلی مشخص خواهد شد.
علائم بیماری ۲۰۱۹-nCoV
تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات تنفسی حاد از جمله اصلی‌ترین علائم بیماری محسوب می‌شوند. ممکن است قبل از بروز نشانه‌های اصلی، بیمار برای چند روز سرفه‌های بدون دلیل داشته باشد.
در موارد حاد، مشکلات گوارشی نیز پدید آمده و اسهال به سراغ بیمار خواهد آمد. در گزارش‌هایی از بیماران مبتلا به ویروس کرونا جدید ووهان چین، اختلالات انعقادی و نارسایی‌های کلیوی نیز گزارش شده است.
همانطور که می‌بینید، علائم اصلی بیماری شباهت زیادی به سرماخوردگی دارند، به همین دلیل در ابتدا قادر به تشخیص دقیق نوع بیماری خود نیستید.
به وسیله نمونه‌برداری از مخاط بینی و گلو، نمونه برداری از خون یا دیگر انواع آزمایش، ریشه بیماری مشخص خواهد شد. در حالت معمول و خوشبینانه، انتظار می‌رود علائم بعد از چند روز از بین بروند، اما در صورتی که ویروس کرونا به دستگاه تنفسی تحتانی (نای و ریه) سرایت کند، مخصوصا در افراد دارای سن بالا، بیماری‌های قلبی ایجاد کرده و در افرای دارای سیستم ایمنی ضعیف، به ذات‌الریه منجر می‌شود.
درمان ویروس کرونا
متاسفانه هنوز هیچ راه درمان قطعی و واکسنی برای آن وجود ندارد، همانطور که برای سرماخوردگی نیز نمی‌توان واکسن و راه حل مشخصی معرفی کرد.
به عبارتی باید به روش‌های مختلف به کمک سیستم ایمنی بدن خود رفته و برای موفقیت آن در از بین بردن بیماری دعا کنید.
بد نیست بدانید در موج اخیر آنفولانزا در ایران طی ماه آبان و آذر، نزدیک به ۱۱۰ نفر از هموطنانمان جان خود را در سال جاری از دست دادند. پس در هر صورت باید مراقب بود.
درست همانند زمانی که دچار سرماخوردگی می‌شوید، باید به طور مطلق استراحت کرده و مایعات زیادی مصرف کنید. برای رفع خشکی گلو به طور مداوم بخور کنید. حتی بخور آب جوش خالی نیز تاثیر فراوانی خواهد داشت.
با توجه به نزدیک بودن علائم ویروس کرونا جدید به سرماخوردگی و از طرفی نبود راه درمان قطعی برای آن، استراحت مطلق و نوشیدن آب فراوان را باید دو کلید اصلی برای مقابله با کرونا اعلام کرد.
در صورتی که به تازگی با فردی سفر کرده به خارج از کشور تعامل داشته و علائم خود را به جای سرماخوردگی ناشی از کرونا می‌دانید، برای سلامت خود و اطرافیانتان، هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
ابتدا باید به فکر پیشگیری بود، چون درمان قطعی ارائه نشده است. مجددا همان اعمالی که برای جلوگیری از دچار شدن به سرماخوردگی دنبال می‌کنید، این مرتبه نیز انجام بدهید.
دستان خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویید. لزوم انجام این کار قبل از غذا خوردن ۱۰۰ درصد است. هرگز انگشتانتان را به چشم، بینی یا دهان خود نمالید.
اگر فردی یکی از علائم گفته شده در بالا و در کل شبیه به انسانی سرماخورده به نظر می‌رسد، از او دور شوید.
ماسک‌های عادی، یکبار مصرف هستند، به این معنی که بعد از برداشتنشان از روی صورت باید آن‌ها را دور انداخت و از ماسک جدیدی استفاده کرد.
اصول استفاده از ماسک را یاد گرفته و آن را روی صورت خود چفت کنید به طوری که از بالا بینی را به طور کامل پوشانده و از پایین نیز تا زیر چانه کشیده شده باشد.
بهترین راه‌های جلوگیری از ابتلا به کرونا
وب سایت سازمان بهداشت جهانی در کشور انگلستان موارد زیر را به عنوان بهترین راه‌های جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های ویروسی خانواده سرماخوردگی و کرونا اعلام کرده است:
- شستن مرتب دست‌ها با آب گرم و صابون، به طوری که ۲۰ ثانیه زمان ببرد. در زمان شستن دست‌ها باید قسمت‌هایی از مچ را نیز شسته و نباید به شستن کف دست اکتفا کرد.
- عدم لمس بینی، چشم و دهان تا جای ممکن
- داشتن سبک زندگی سالم
هنوز درباره تاثیرگذاری یا عدم تاثیرگذاری بهینه ماسک بحث‌هایی وجود دارد، اما استفاده از آن‌ها همچنان ضروری محسوب می‌شود.
اکنون در شهر ووهان، اگر فردی در مکان‌های عمومی مخصوصا وسایل نقلیه عمومی ماسک روی صورت نداشته باشد، به بیرون از جمعیت رانده خواهد شد.
این در حالی است که ویروس شناسان عقیده‌ای به موثر بودن این دسته ماسک‌های متداول نزد عموم نداشته و معتقدند آن‌ها از انتقال ویروس‌های هوازی جلوگیری نمی‌کنند.
چه کسانی از کرونا مصون هستند؟
بد نیست بدانید بر اساس ارزیابی‌ها طی چند هفته گذشته، تعداد قربانیان ویروس کرونای ووهان در مقایسه با بیماری‌های ویروسی مشابه از همین خانواده مثل سارس و مرس کمتر است.
همچنین تا امروز، هیچ کودکی (تا ۸ سال) به این بیمار مبتلا نشده است. کم سن و سال‌ترین فرد گرفتار ویروس کرونا ۱۴ سال سن دارد.
دانشمندان عقیده دارند در صورتی که از قبل بیماری حادی نداشته باشید، مبتلا شدن به کرونا کشنده نخواهد بود. بررسی آمارها نیز مهر تاییدی بر این ادعا است.
تعداد زیادی از کشته شدگان تا امروز، افرادی سالخورده با سابقه بیماری‌های قلبی – عروقی یا تنفسی بوده‌اند.
